ارتش اسرائیل در چهارم دسامبر جاری اعلام کرد که از زمان آغاز حملات به نوار غزه در 7 اکتبر، بیش از 11 هزار موشک از نوار غزه به سمت اراضی اشغالی فلسطین شلیک شده است.
به گزارش رانیا به نقل از الجزیره، راکت‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین سلاح‌های در اختیار گردان‌های عزالدین قسام – بازوی نظامی جنبش مقاومت اسلامی (حماس) و دیگر گروه‌های مقاومت در برابر اشغالگران به شمار می‌رود.
اسرائیل برای مقابله با موشک‌های مقاومت از 3 سامانه پدافند هوایی یکپارچه استفاده می‌کند:
گنبد آهنین
سامانه دفاع موشکی پیکان (آرو)
فلاخن داوود
این سامانه‌ها ابعاد مختلفی دارند برخی برای دفع موشک‌های کوتاه‌برد و برخی دیگر برای مقابله موشک‌های میان‌برد یا دوربرد استفاده می‌شوند، این سامانه‌ها، هزینه‌های هنگفنی را برای اسرائیل به بار دارند که در این گزارش با آن آشنا می‌شویم:
گنبد آهنین
اسرائیل از سامانه «گنبد آهنین» یا به زبان عبری « كيبات برزيل» برای رهگیری راکت‌های پرتاب شده توسط گروه‌های مقاومت فلسطینی در پاسخ به بمباران اسرائیل به نوار غزه استفاده می‌کند.
گنبد آهنین مجموعه ای از آتش‌بارهاست که از رادارها برای شناسایی و رهگیری موشک‌های کوتاه برد استفاده می‌کند و بنا به اعلام شرکت ریتون؛ غول صنعت دفاعی و نظامی آمریکا که در تولید این سامانه با اسرائیل مشارکت دارد، هر آتشبار شامل 3 یا 4 پرتابگر، 20 موشک تامیر و یک رادار است که مسیر موشک را رصد و کنترل می‌کند.
به محض اینکه رادار موشک مهاجم را شناسایی می‌کند، سامانه تشخیص می‌دهد که آیا موشک به سمت یک منطقه مسکونی در حال حرکت است یا خیر. در صورت احتمال اصابت موشک به مناطق مسکونی، سامانه گنبد آهنین موشکی را برای رهگیری و انهدام راکت مهاجم در هوا شلیک می‌کند اما تشخیص دهد که موشک به سمت یک منطقه غیرمسکونی و یا دریا می‌رود، بدان اجازه عبور می‌دهد.
ارتش اسرائیل از اظهارنظر در مورد تعداد آتشبارهای گنبد آهنین که در حال حاضر مستقر هستند، خودداری کرده است اما از ابتدای سال 2021، اسرائیل 10 آتشبار در سراسر اراضی اشغالی مستقر کرده که هر کدام قادر به دفاع از مساحت 60 مایل مربعی (155 کیلومتر مربع) هستند.
میزان دقت و کارایی گنبد آهنین چقدر است؟
بنا به اعلام، رافائل، گنبد آهنین حدود 90 درصد کارایی دارد اما اگر تعداد زیادی موشک به طور همزمان شلیک شوند، برخی از این موشک‌ها می‌تواند از سامانه عبور کند همانطور که بارها در طول جنگ اتفاق افتاد.
گنبد آهنین چقدر برای اسرائیل هزینه دارد؟
به نوشته سایت اکسیوس، هزینه کل توسعه، ساخت، استقرار و نگهداری این سامانه نامعلوم است اما تحتمالا به چند میلیارد می‌رسد.
هزینه تولید آتشبار کامل این سامانه حدود 100 میلیون دلار تخمین زده می‌شود، در حالی که هزینه هر موشک رهگیر حدود 50 هزار دلار برآورد می‌شود.
بنا به اعلام سرویس تحقیقات کنگره آمریکا، واشنگتن نزدیک به 10 میلیارد دلار برای سامانه‌های پدافند موشکی اسرائیل اختصاص داده است که حدود 3 میلیارد دلار برای گنبد آهنین بوده است.
امریکا سرمایه‌گذاری زیادی روی این سامانه انجام داده و در زمان جنگ به توسعه و نوسازی آن کمک کرده است، بایدن اخیراً گفته است که از کنگره 14.3 میلیارد دلار کمک نظامی برای اسرائیل درخواست خواهد کرد.
بخش بزرگی از این پول‌ها به توسعه سامانه‌های دفاع هوایی و موشکی کمک می‌کند، بایدن در این باره گفت: «ما در حال کار برای افزایش کمک‌های نظامی بیشتر به اسرائیل از جمله مهمات و موشک‌های رهگیر برای تجدید گنبد آهنین هستیم.»
ارتش اسرائیل اعلام کرد که از 7 اکتبر گذشته حدود 11 هزار موشک و پهپاد از غزه و دیگر جبهه‌ها به سمت اسرائیل شلیک شده است.
اگر 2000 موشکی را که گنبد آهنین به دلیل سقوط در مناطق آزاد و خالی از سکنه رهگیری نکرد – بر اساس آنچه خبرگزاری رویترز گزارش داد – باقی مانده موشک‌ها معادل 9000 موشک است که توسط سامانه رهگیری شده است.
اگر این عدد را در 50 هزار دلار هزینه هر موشک رهگیری ضرب کنیم، مجموع این رقم تنها برای این تعداد موشک بالغ بر 450 میلیون دلار می‌شود.
البته باید به این رقم، هزینه عملیاتی‌سازی این موشک‌ها، از جمله هزینه‌های حمل و بارگیری، پرسنل مسئول آن، جاسازی و پرتاب و سایر هزینه‌ها را اضافه کرد که رقم قابل توجهی خواهد بود.
کافی است بدانید که هزینه یک موشک پرتاب شده توسط حماس از 600 دلار فراتر نمی‌رود و بنابراین حدود 100 برابر از هزینه موشک‌های گنبد آهنین ارزان‌تر است، بنابراین، اگر حماس تنها 11000 موشک شلیک کند، هزینه آن 6.6 میلیون دلار خواهد بود.
موشک‌های مقاومت به وضوح نشان داد که حتی بهترین سیستم‌های پدافند هوایی را نیز می‌توان شکست داد در صورتی که همزمان شمار زیادی موشک به سمت هدف شلیک شود.
فلاخن داوود…هر موشک یک میلیون دلار آب می‌خورد
فلاخن داوود یکی از سامان های پیشرفته رهگیری موشک‌های بالستیک و موشک‌های کروز است، این سامانه که توسط شرکت اسرائیلی رافائل با همکاری شرکت آمریکایی ریتون تولید می شود، قابلیت رهگیری راکت‌ها و موشک‌هایی با برد 40 تا 300 کیلومتر را دارد. (25-185 مایل)
این سامانه از سال 2017 میلادی در اسرائیل مورد استفاده عملی قرار گرفته است و لایه میانی توانمندی‌های دفاع موشکی اسرائیل را تشکیل می‌دهد که شامل گنبد آهنین کوتاه‌برد و سطح بالاتری از سامانه دفاع موشکی «پیکان» است که هدف آن درگیری با موشک های بالستیک دوربرد است.
اگرچه این سامانه از حدود 6 سال پیش فعال است اما اولین رهگیری واقعی خود را در ماه مه گذشته به هنگام ساقط کردن موشک شلیک شده از نوار غزه به سمت تل‌آویو انجام داد، این سامانه در همان ماه موشک دیگری که از غزه به سمت قدس اشغالی شلیک شد، رهگیری کرد.
این سامانه مجددا در ابتدای جنگ کنونی به هنگام رهگیری یک موشک دوربرد پرتاب شده به سمت شمال اسرائیل مورد استفاده قرار گرفت.
یک موشک از این سامانه یک میلیون دلار قیمت دارد و دقیقاً مشخص نیست که چند بار از این سامانه استفاده شده است، اما اسرائیل حداقل یک بار در جریان جنگ کنونی خود علیه نوار غزه به استفاده از آن اعتراف کرده است.
سامانه موشکی «پیکان»
سامانه پدافند موشکی «ارو» توسط شرکت صنایع هوافضای اسرائیل و با همکاری آژانس دفاع موشکی آمریکا تولید شده است که بالاترین لایه پدافند هوایی چندلایه اسرائیل محسوب می شود و بر رهگیری موشک‌های بالستیک تهاجمی تمرکز دارد و از دو موشک رهگیر تشکیل شده است: پیکان 2 و پیکان 3.
هدف سیستم پیشرفته پیکان 3، دفاع در برابر تهدیدات موشکی دوربرد است، در حالی که هدف از سامانه پیکان 3 دفاع در برابر تهدیدات میان برد است.
اسرائیل در 9 نوامبر از موشک پیکان 3 برای ساقط کردن موشک بالستیکی که از یمن شلیم شد، استفاده کرد که اولین استفاده عملی از این سامانه بود.
در مورد سامانه پیکان 2، برای اولین بار در 31 اکتبر گذشته مورد استفاده قرار گرفت و روزنامه اسرائیلی جروزالیم پست گزارش داد که پیکان 2 موشک یمنی را در خارج از جو و در ارتفاع حدود 60 مایلی رهگیری کرده است.
هزینه موشک های رهگیر پیکان 1 و 2 به ترتیب تقریباً 1.5 و 2 میلیون دلار است.
هزینه سنگین سامانه‌های پدافندی برای اسرائیل
هزینه هنگفت سامانه‌های پدافند موشکی اسرائیل موجب افزایش فشار بر بودجه این رژیم در نتیجه جنگ علیه نوار غزه شده است و هر موشکی که حماس شلیک می‌کند – چه گنبد آهنین موفق به رهگیری آن شود یا شکست بخورد – بر حجم هزینه‌های جنگ می‌افزاید.
در اکتبر گذشته، بودجه اسرائیل کسری 23 میلیارد شیکل (6.14 میلیارد دلار) را ثبت کرد، در زمانی که اسرائیل اعلام کرد که از زمان شروع جنگ حدود 30 میلیارد شیکل (8 میلیارد دلار) وام گرفته است.
بانک سرمایه گذاری جی پی مورگان اعلام کرد که جنگ اسرائیل علیه غزه منجر به کسری بودجه بیشتر از حد انتظار برای سال آینده خواهد شد و افزود که این هزینه منجر به افزایش هزینه‌ها در بودجه خواهد شد.
تحلیلگران اقتصادی گفتند که انتظار می‌رود کسری بودجه دولت اسرائیل در سال‌های 2023 و 2024 به حدود 4.5 درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد همچنین بدهی دولت می‌تواند تا پایان سال 2024 به 63 درصد تولید ناخالص داخلی برسد، در حالی که قبل از جنگ 57.4 درصد بود.
«امیر یارون»، رئیس بانک مرکزی اسرائیل پیش‌بینی کرد هزینه‌های جنگ در نوار غزه به 10 درصد تولید ناخالص داخلی، معادل 52 میلیارد دلار برسد.