سایه سنگین رقابت‌های هسته‌ای بر آینده خاورمیانه

نشریه آمریکایی هیل در گزارش- مقاله ای درباره شرایطی که در سال‌های آینده بر خاورمیانه حاکم خواهد شد، نوشته که «وضعیت حال حاضر سیاسی و نظامی این منطقه باعث شده زیر سایه شبح رقابت‌های تسلیحات هسته‌ای، آینده منطقه خاورمیانه تحت تاثیر ریسک‌ها و خطرات زیادی قرار داشته باشد».

به عقیده نویسنده نشریه هیل، این وضعیت که در اثر اشتباه مهلک و فاجعه‌بار دونالد ترامپ در زمینه خروج از برجام ایجاد شده، جو بایدن رئیس جمهور فعلی آمریکا را در موقعیت دشواری قرار داده- که یا باید گزینه کم‌هزینه بازگشت به برجام را بپذیرد، یا این که ایالات متحده و البته کل دنیا را با احتمال وحشتناک آغاز یک رقابت تسلیحات هسته‌ای در منطقه خاورمیانه مواجه کند.

هیل در این گزارش- مقاله که به قلم جین هارمن، سناتور سابق جمهوری‌خواه به رشته تحریر درآمده؛ با اشاره به انتشار قریب‌الوقوع راهبرد امنیت ملی سالانه دولت بایدن، شماری از بحران‌های جهان در ماه‌های اخیر را ذکر کرده که باعث می‌شوند دنیا و البته به خصوص آمریکا از هر درگیری و تنش جدیدی گریزان باشد.

هیل در این زمینه به تحولاتی مانند تنش‌های موجود در رابطه روسیه و اوکراین، آزمایش‌های موشکی کره شمالی، و حملات اخیر پهپادی یمنی‌ها به ابوظبی و فرودگاه دوبی در امارات، به عنوان شواهدی که ادعای گریز آمریکا از هر بحران جدیدی را مورد اثبات قرار می‌دهند، اشاره کرده و در ادامه هم مدعی شده که در چنین شرایطی دنیا به هیچ عنوان منتظر و خواستار بحران بزرگی چون رقابت تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه نیست و بنابراین آمریکا باید به هر قیمت از بروز چنین شرایطی جلوگیری کند.

اما این که چه عامل یا عواملی آمریکا و البته کل دنیا را با چنین احتمالاتی در خاورمیانه مواجه کرده؛ به باور دموکرات‌ها، مثل تمام بحران‌ها و تنش‌های چند سال اخیر، تقصیر دونالد ترامپ است. بر پایه چنین عقیده‌ای است که بسیاری از تحلیلگران سیاسی به نحو گسترده‌ای از دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا و سیاست‌های بی‌پروایش انتقاد می‌کنند. به خصوص اشتباه مهلک او در خروج ناگهانی و یک‌جانبه از برجام- که به عقیده مخالفین ترامپ، به رغم ادعاهای موجود در ذیل سیاست فشار حداکثری، عملاً فشار را از روی جمهوری اسلامی ایران برداشت و در عین حال توافقی را تضعیف کرد که چین، روسیه و اتحادیه اروپا با حمایت از آن طرفین را مجبور به اجرای تعهداتشان می‌کردند- و به این دلیل هم بود که پس از خروج آمریکا، تهران در واکنش به بدعهدی‌های واشنگتن، فعالیت‌های اتمی خود را به خصوص در زمینه غنی‌سازی در سطح بالا با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته تسریع و تشدید کرد و در حال حاضر هم به جایی رسیده که به باور برخی از ناظران و تحلیلگران دوره زمانی نقطه گریزی هسته‌ای این کشور به چند هفته کاهش یافته- که به این معنی‌ست که اگر بخواهد، ظرف چند هفته موفق به ساخت تسلیحات هسته‌ای خواهد شد.

هیل در ادامه نوشته:

در صورت ادامه روند کنونی، بی‌تردید احتمال افزایش و تشدید رقابت هسته‌ای در خاورمیانه وجود خواهد داشت، از جمله افزایش اندازه و میزان و شدت فعالیت‌های خرابکارانه اسرائیل، افزایش فعالیت هسته‌ای کشورهای عربی منطقه و البته افزایش شدت چالش‌های دولت بایدن با ایران- که همه این‌ها روی‌هم تبعات پرشمار منطقه‌ای و بین‌المللی می‌توانند داشته باشند.

نویسنده در ادامه با ساده‌لوحانه نامیدن تصمیم و دیدگاه‌های تیم سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا در دولت دونالد ترامپ- که عقیده داشتند ایران حتی بعد از خروج آمریکا از برجام هم از این توافق خارج نخواهد شد؛ این ساده‌لوحی را باعث افزایش دانش فنی و پیشرفت‌های اتمی ایران عنوان کرده- که دیگر به راحتی نمی‌توان این توانایی و دانش و توانمندی را از بین برد.

در پاسخ به پرسش «اکنون چه باید کرد؟»، اما، نویسنده به انتخاب بسیار سختی که دولت بایدن با آن روبه‌روست، اشاره کرده است: «اگر دولت بایدن دوباره به برجام بازگردد، بی‌شک باید تمام تحریم‌های دولت ترامپ را لغو کند- که این هم بایدن را با انتقادات گسترده‌ای از سوی جمهوری‌خواهان روبه‌رو خواهد کرد. اما احیا نشدن برجام هم بایدن را از انتقادات نجات نخواهد داد. در حقیقت دولت آمریکا در صورت عدم احیای برجام با گزینه وحشتناک‌تر و خطرناک‌تری روبه‌رو خواهد بود- که چیزی نیست مگر ایجاد و تشدید یک رقابت سنگین هسته‌ای در خاورمیانه، که توسعه هم‌زمان هسته‌ای دولت‌ها و کشورهای عربستان سعودی، ترکیه و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس را موجب خواهد شد. به خصوص با شایعاتی که سال‌های سال است درباره خریدهای هسته‌ای عربستان سعودی از پاکستان، و خریدهای مشابه لیبی و البته ترکیه وجود دارد، فرجام چنین رقابتی می‌تواند تکان‌دهنده و هولناک باشد.

در پایان، نویسنده نشریه هیل در پاسخ به این که «کم‌هزینه‌ترین گزینه برای مقابله با شرایط موجود چیست؟»؛ می‌گوید که «هنوز و هم‌چنان کم‌هزینه‌ترین گزینه بازگشت به برجام و احیای این توافق است. توافقی که به نحوی طنزآمیز زمانی بی‌مشکل در جریان بود، بدون این‌که مخالفت چندانی در قبال آن وجود داشته باشد. اما خروج ترامپ همه چیز را به هم ریخت، تا جایی که در حال حاضر آمریکا و البته دیگر نقاط دنیا هم‌چنان با تبعات فاجعه‌بار این تصمیم دست و پنجه نرم می‌کنند».

مطلب قبلیواکنش مسکو به ادعای آمریکا درباره آمادگی روسیه برای حمله به اوکراین
مطلب بعدیتلاش رژیم صهیونیستی برای تاثیرگذاری در روند مذاکرات ایران و ۱+۴