الجزیره نوشت:در حالی که برخی ناظران بر این باورند که آب شدن یخ روابط تهران و قاهره در گرو اراده مشترک برای همگرایی است، برخی دیگر از ناظران در پارادوکس اظهارات خوش بینانه ایران در مقابل اظهار نظرهای اندک مصری ها در این خصوص گیر کرده اند.
آخرین پیشرفت در روابط فیمابین، اظهارات ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران در واکنش به دیدار وزرای امور خارجه ایران و مصر در نیویورک و در حاشیه جلسات سازمان ملل بود؛ جایی که گفت: «این دیدار می تواند راه را برای از سرگیری روابط بین دو کشور هموار کند.»؛ اظهاراتی که این سوال مکرر را پس از هر ژست همگرایی بین طرفین مطرح می کند که آیا روابط بین قاهره و تهران به دوران چند دهه پیش برمی گردد؟
سامح شکری وزیر امور خارجه مصر در دیدار اخیر گفت:«پیچیدگی بحران های منطقه در حال سایه انداختن روی وضعیت ثبات و اوضاع معیشتی همه ملت های منطقه بدون هیچ استثنایی است و همین موضوع همکاری همه کشورهای منطقه جهت حمایت از ثبات و تحقق صلح و از بین بردن کانون تنش را ایجاب می کند.»
دو وزیر بر سر «تداوم ارتباط بین خود برای پیگیری گفتگوها درباره موضوعات مختلف مورد اهتمام دو کشور در سطوح دوجانبه، منطقه و جهان» به توافق رسیدند.
نتایج دو طرف قبل از این اظهارات
در این زمینه، «محمد العرابی» وزیر امور خارجه پیشین مصر نسبت به پیشرفت بزرگ قریب الوقوع در روابط بین دو کشور ابراز خوشبینی نمی کند و تا انجا پیش می رود که توسعه این روابط را مسیری می داند که پیش بینی آن دشوار است.
العرابی در گفتگو با الجزیره با بیان اینکه تداوم تماس ها بین طرفین به هدف تعیین مسیر این روابط را صورت می گیرد، اظهار کرد: «پرونده های زیادی وجود دارد که باید قبل از صحبت در مورد عادی سازی روابط، از طریق رایزنی ها مورد بررسی قرار گیرد.»
او درباره امکان رسیدن سطح همگرایی ایران و مصر به سطح روابط ایران و عربستان، تاکید می کند: «روابط مصر و ایران دارای پارامترها و مسیرهای متفاوتی از روابط ایران و عربستان است.»
این سخنگو که رئیس غیر رسمی شورای امور خارجه مصر نیز هست، امکان تعیین سقف زمانی بازگشت این روابط را رد و اظهار می کند: «این موضوع به تحولات سوریه، لبنان و یمن بستگی دارد.»
وزیر امور خارجه پیشین مصر درباره محافظه کاری های محافل رسمی مصر به موازات اظهارات خوشبینانه ایران درباره مسیر و توسعه روابط تاکید می کند: این موضوع با سنت های دیپلماتیک مصر تطابق دارد که ترجیح می دهد درباره چنین تحولات مهمی قبل از تحقق نتایج قطعی اظهار نظر نکند. علاوه بر این به نظر می رسد ایران علاقه مند به دستیابی به یک همگرایی سریع است.
سوالات بیشتر
از سوی دیگر «حسین هریدی» معاون اسبق وزیر امور خارجه مصر نیز به نوبه خود درباره امکان تعیین سطح روابط دو کشور محافظه کاری نشان می دهد و یادآور می شود که قاهره نسبت به سیاست های ایران در بسیاری از پرونده ها نقطه نظراتی دارد؛ پرونده هایی که «بیش از پاسخ، سوال برانگیز است».
هریدی در گفتگو با الجزیره تاکید می کند که تعیین سطحی که روابط دو کشور به آن خواهد رسید، با حل و فصل ملاحظات و نقطه نظرات مصر درباره این پرونده مرتبط است؛ ملاحظاتی که با پارامترهای تعیین کننده امنیت ملی مصر ارتباط دارد.
او در عین حال بعید نمی داند که این روابط در میانه جو دلگرم کننده منطقه شاهد پیشرفت قریب الوقوع باشد و در این باره می گوید: «ایران به احیای روابط با مصر بیشتر اهمیت می دهد بنابراین سیگنال های مثبت معمولا از تهران می آید زیرا تهران بود که روابط با مصر را قطع کرد نه قاهره.»
ایران و مصر روابط دیپلماتیک فیمابین را در سال 1980 میلادی قطع کردند و بعد از یازده سال دوباره روابط را از سر گرفتند که این احیای روابط در سطح کاردار و بازگشایی دفاتر حافظ منافع یکدیگر باقی ماند.
«عبدالله الاشعل» استاد روابط بین الملل در دانشگاه آمریکایی قاهره نیز تحول بزرگ در روابط مصر و ایران در مرحله آتی را بعید می داند و در توجیه آن به تداوم «وتوی» آمریکایی اسرائیلی در مورد این همگرایی اشاره می کند و می گوید: «تصمیم عادی سازی روابط بین قاهره و تهران صرفا به دست مصر نیست و با مواضع منطقه ای و بین المللی مرتبط است بخصوص اینکه این عادی سازی روابط با پرونده های عدیده ای از جمله دستیابی به راه حلی برای پرونده هسته ای ایران به عنوان یک پرونده مهم و اختلافات بر سر دیگر پرونده هایی مرتبط است که مدت هاست مانع از سرگیری روابط فیمابین شده است.
با این حال الاشعل معتقد است که عادی سازی روابط مصر و ایران به نفع دو طرف در سطح سیاسی و اقتصادی است و در عین حال تاکید می کند که «ایران نسبت به این همگرایی به عنوان بخشی از تلاش هایش برای شکستن محاصره تحمیلی و تمایلش برای گشودن افق های جدید در روابط با قدرت های سنتی منطقه اصرار دارد تا از این طریق هرگونه تحرکات خصمانه آتی را با حمایت منطقه ناکام بگذارد.»