نشریه اقتصادی اکونومیست با ذکر این احتمال که «تصور کنید فولکس‌واگن هم مسیر نوکیا را دنبال کند» به تبعات توقف فعالیت کمپانی‌های خودروسازی آلمان بر اقتصاد جهان پرداخته است.
به گزارش رانیا مدیا از اکونومیست؛ «آینده برند فولکس‌واگن در خطر است». توماس شافر رئیس جدید برند خودروسازی فولکس‌واگن وقتی در اوایل ژوئیه در سخنرانی برای تیم مدیریتی کمپانی به مشکلاتی مانند بالا رفتن هزینه‌ها، کاهش تقاضا و رقابت فزاینده به عنوان دلیل مشکلات شرکت اشاره کرد، عملا نه موفق شد گرهی از کار فولکس‌واگن باز کند و نه حتی توانست درصدی از مشکلات را حل کند. او فقط لیست بی‌پایانی از مشکلات را ارائه داد- و تازه تنها به بخشی از این مشکلات اشاره کرد. او در ادامه هم هشدار داد که «آینده برند فولکس‌واگن در خطر است- و سقف آتش گرفته است». این در واقع تکرار یکی از مهم‌ترین اعلام‌های هشدار و زنگ‌های خطر در تاریخ جدید کسب‌وکار بود که از زبان مدیران بسیاری، به خصوص از زبان استفن الوپ شنیده بودیم- که در سال 2011، مدت زمان کوتاهی پس از به دست گرفتن سکان هدایت نوکیا که در آن زمان بزرگ‌ترین سازنده تلفن همراه در جهان بود، شرکت خود را به یک «سکوی سوزان» تشبیه کرده بود.
البته در مورد نوکیا زنگ هشدار کمکی نکرد. چند سال بعد این شرکت منحل شد و بخش مربوط به تلفن همراه آن نیز به مایکروسافت فروخته شد- و از آن پس نیز تعطیل بوده است. آیا فولکس‌واگن به مراتب قدرتمندتر، به‌ویژه گروه مادر به مراتب قدرتمندتر این شرکت که صاحب نه برند دیگر است- و در کل می‌توان آن را قدرتمندترین صنعت آلمان به شمار آورد- سرنوشت مشابهی را از سر خواهد گذراند؟ و اگر چنین شود، این اتفاق چه معنایی برای بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا خواهد داشت؟
فروپاشی قریب‌الوقوع صنعت خودرو بعید به نظر می‌رسد. در سال 2022 فولکس‌واگن بزرگ‌ترین خودروساز جهان از نظر درآمدی بود و پول نقد زیادی نیز برای حمایت از بزرگ‌ترین برند خود صرف کرد. در 27 ژوئیه نیز گزارش شد که فروش این شرکت در نیمه اول سال 2023 نسبت به سال قبل بیش از 18 درصد افزایش یافته و به 156 میلیارد یورو (174 میلیارد دلار) رسیده است. بی‌ام‌و و مرسدس بنز دیگر شرکت‌های بزرگ خودروسازی آلمان در این میان در موقعیت مناسبی قرار دارند.
با این حال فاجعه دیگر غیرممکن به نظر نمی‌رسد و دست‌کم این که صنعتگران آلمانی در مورد آینده احساس اضطراب دارند. در ماه ژوئیه، شاخص اعتماد تجاری موسسه اتاق فکر Ifoبرای سومین ماه متوالی کاهش یافت. روسای آلمانی فهرست نگرانی‌های آقای شفر را تکرار می‌کنند و نگرانی‌های دیگری نیز- از جمله بوروکراسی و ژئوپلیتیک ظریف تجارت با چین- به آن فهرست اضافه می‌کنند.
در این میان خودروسازان به خاطر این که مجبورند چندین تغییر را به طور هم‌زمان انجام دهند، بیش از بسیاری دیگر از صنایع در معرض این چالش‌ها هستند. به عنوان مثال، خودروسازان باید ناوگان خود را الکتریکی کنند و توسعه نرم‌افزاری را نیز دنبال کنند. وقوع هم‌زمان این روندها ارزش افزوده را به جاهای دیگری روانه کرده و به گفته نفوذی‌های رسانه در وادی صنعت باعث می‌شود کارخانه‌های خودروسازی مانند بسیاری از قطعه‌سازان- از جمله آن‌هایی که قطعات موتورهای احتراق داخلی و گیربکس تولید می‌کنند- در دوراهی کوچک شدن یا حتی تعطیلی قرار گیرند.
صنعت خودروسازی آلمان در عین حال باید با مشکل رو به رشد چین نیز مقابله کند. سه شرکت بزرگ خودروسازی آلمان که در نیمه دوم سال 2022 با بهره‌مندی از رشد سریع چین در دهه‌های اخیر حدود 40 درصد از درآمد خود را در سرزمین این غول آسیایی به دست آوردند، اکنون از تغییر وضعیت رنج می‌برند. فولکس‌واگن به تازگی آمار پیش‌بینی محصولات تحویلی خود در سطح جهان را کاهش داده- و دلیل این رویکرد هم چیزی نبوده جز کاهش فروش محصولاتش در چین. در این میان تحت تاثیر مسایل ژئوپلیتیکی این امکان وجود دارد که اوضاع حتی بدتر از این نیز بشود. و رقبای چینی شروع به گسترش ارائه محصولاتشان در خارج از کشور به ویژه در اروپا کرده‌اند، چنان که سال گذشته چین با صادر کردن حدود 3 میلیون اتومبیل برای نخستین بار از صادرات خودروی آلمان- که 2.6 میلیون خودرو صادر کرده بود- پیشی گرفت.
در مسیر انقراض؟
همه این مشکلات در ولفسبورگ- محل دفتر مرکزی فولکس‌واگن و همان سقف استعاری آقای شفر- گرد هم آمده‌اند. بر اساس گزارش‌های مطبوعاتی، سفارش‌های امسال بین 30 تا 70 درصد کمتر از پیش‌بینی‌ها بوده. این شرکت با مشکلات نرم‌افزاری نیز مواجه است و حتی بعید نیست تیم مدیریتی یونیت دیجیتالی شرکت را هم یک بار دیگر دچار تغییراتی کند. نکته امیدوارکننده در این میان این که در بازار رو به رشد چین برند فولکس‌واگن با سهم 2 درصدی از بازار هن‌چنان یک برند معتبر محسوب می‌شود.
عواقب نابودی احتمالی خودروسازان می‌تواند به بزرگی این صنعت بستگی داشته باشد. صنعت خودروسازی به طور مستقیم کمتر از 900000 نفر را در آلمان در خدمت خود دارد که دو سوم آن‌ها در شرکت‌های خودروسازی و بقیه در شرکت‌های قطعه‌سازی فعالیت دارند. این تنها در حدود 2 درصد از کل نیروی کار آلمان است. این در حالی است که در سال‌های اخیر نزدیک به سه‌چهارم از خودروهای سواری که تحت یک برند آلمانی فروخته می‌شوند، خارج از این کشور ساخته می‌شوند. سال گذشته کارخانه‌های محلی آلمان تنها 3.5 میلیون وسیله نقلیه بیرون دادند که یعنی در قیاس با دهه 1970 تقریباً نصف شده است.