خبرگزاری الجزیره در یادداشتی به قلم مهند عیاش استاد جامعهشناسی دانشگاه مانترویال در کلگری کانادا نوشت: با توجه به تحولات جهان در چند وقت اخیر به نظر میرسد که زمان حرکت به سوی یک نظم جهانی دموکراتیک فرا رسیده است. در این یادداشت آمده که تهدیدهای ایالات متحده علیه کشورهایی که در جریان جنگ غزه اقداماتی علیه اسرائیل داشتهاند، باید آنها را مجاب کند ائتلافی تشکیل داده و به صورت جمعی در برابر امپریالیسم ایالات متحده مقاومت کنند.
به خبرگزاری الجزیره؛ صحبتها و بحثهای زیادی درباره پرونده شکایت تاریخی آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در دیوان بینالمللی دادگستری به عمل آمده است. این پرونده که در جریان آن آفریقای جنوبی رژیم اسرائیل را به ارتکاب جنایت نسلکشی متهم کرده؛ یک اقدام ملموس و یکی از معدود نقاط روشنی است که در تاریکی سراسری حاصل از واکنش ضعیف کشورهای مختلف جهان در قبال کشتار مردم فلسطین توسط اسرائیل دیده میشود.
یکی از بخشهای کمتر شناختهشده این داستان در گفتمان عمومی غربی این است که امپراتوری ایالات متحده کشور آفریقای جنوبی را به دلیل طرح این شکایت تهدید به مجازات کرده است.
در اوایل ماه گذشته جان جیمز نماینده جمهوریخواه و جارد مسکوویچ نماینده دموکرات قانون بررسی روابط دوجانبه ایالات متحده و آفریقای جنوبی را در مجلس نمایندگان ایالات متحده معرفی کردند که در آن بر اساس دلایلی بیاساس و جعلی ادعای حمایت آفریقای جنوبی از تروریسم مطرح شده و در ادامه هم گفته شده که بر این اساس روابط بین ایالات متحده و آفریقای جنوبی باید به طور کامل بررسی شود.
نالدی پاندور وزیر روابط و همکاریهای بینالمللی آفریقای جنوبی به تازگی در جریان یک سفر به ترکیه گفته که «متأسفانه برخی از نمایندگان و قانونگذاران ایالات متحده آمریکا مواضع بسیار منفی علیه کشور من اتخاذ کردهاند».
اگرچه این داستان چندان مورد توجه قرار نگرفته و بسیاری از فعالان حامی فلسطین در ایالات متحده، کانادا، بریتانیا و جاهای دیگر دنیا حتی چیزی در مورد آن نشنیدهاند، اما با این حال تبدیل به بخش مهمی از گفتمان محافل فعالین سیاسی و علمی در آفریقای جنوبی شده است. در این میان بسیاری از مردم آفریقای جنوبی بیشتر از این بابت نگران هستند که این تهدیدات چه معنایی برای اقتصاد و رفاه آنها خواهد داشت؛ بودجه هنر و فعالیتهای هنری را تا چه حد تحت تاثیر قرار خواهد داد؛ پروژهها و ابتکارات علمی، اجتماعی، اجتماعی و فرهنگی را با چه دشواریها و مضایقی مواجه خواهد کرد؛ و مدلهای تأمین مالی سازمانهای غیردولتی آفریقای جنوبی را دچار چه تغییراتی خواهند کرد. به خصوص از این نظر که بیشتر این مدلهایی که مطرح شد، از نظر اقتصادی به مؤسسات مختلف ایالات متحده وابسته هستند، تهدیدات آمریکا برای بسیاری از مردم آفریقای جنوبی نگرانکننده بوده است.
فعالان سیاسی و اجتماعی در سراسر جهان- به ویژه در ایالات متحده- وظیفه دارند که علیه تهدیدات آمریکا برای مجازات آفریقای جنوبی صحبت کرده و از دولت متبوع خود بخواهند این مسیر را دنبال نکند. این مطالبه- در کنار دیگر مطالباتی که در حال حاضر فعالان سیاسی و اجتماعی مطرح میکنند- باید به یک مطالبه اعتراضی تبدیل شود. آفریقای جنوبی گردن خود را برای آرمان فلسطین گذاشته و حالا کمترین کاری که حامیان فلسطین در این لحظه میتوانند انجام دهند، حمایت از آفریقای جنوبی در برابر تهدیدات امپریالیسم آمریکاست.
حمایت از آفریقای جنوبی در مقابل ایالات متحده البته تنها و تنها وظیفه فعالین سیاسی و اجتماعی طرفدار فلسطین نیست و کشورهای معمولی و قدرتهای متوسط جهان هم باید تصمیم بگیرند با تشکیل نوعی ائتلاف نه فقط از آفریقای جنوبی، بلکه از خودشان در برابر قدرت امپراتوری ایالات متحده محافظت کنند.
به عبارتی بهتر حالا دیگر باید برای هر ناظر صادقی روشن شده باشد که بدون اقدام مستقیم دولتهای مختلف و اعمال فشار معنادار قانونی برای منزوی کردن اقتصادی و سیاسی اسرائیل، رژیم صهیونیستی چه امروز و چه حتی در آینده از مسیر نسلکشی خارج نخواهد شد.
با این حال هنگامی که از ضرورت این موضوع سخن میگوییم، یکی از کلیشهایترین پاسخهایی که فعالان و تحلیلگران و مقامات دولتی سراسر جهان از جمله آفریقای جنوبی بر زبان میآورند این است که «با این که خواهان اقدام مستقیم و معنادار کشورها برای کمک به مردم فلسطین هستیم، اما متاسفانه قادر به مقاومت در مقابل واکنش تنبیهی آمریکا نیستیم».
البته بر خلاف بسیاری دیگر، این پاسخ برای من نه نشانی از انحراف دارد و نه این که آن را بزدلانه میدانم. به هر حال کتمان نمیتوان کرد که مقامات دولتی به این راحتی نمیتوانند مصائب و مشکلات اقتصادی را- که واکنش تند ایالات متحده میتواند برای کشورشان به ارمغان آورد- نادیده بگیرند.
اما این موضوع برای پایان دادن به این مباحث کافی نیست. از آنجایی که امپراتوری ایالات متحده همانطور که مانع بزرگی در برابر حقوق، آزادی و حاکمیت فلسطین است، با آزادی و حاکمیت ملی قدرتهای متوسط دنیا هم مواجهه و مقابله دارد؛ این وظیفه بر گردن قدرتهای متوسط جهان میافتد که از طریق مقابله با این روند در راستای منافع خود نیز بکوشند.
از این نظر بدیهی است که کاهش وابستگی کشورهای مختلف جهان به قدرت اقتصادی امپراتوری آمریکا و غرب بهترین روندی است که این کشورها در این راستا میتوانند اتخاذ کنند. اگرچه تلاشهایی مانند شکلگیری گروه بریکس میتواند دستیابی به این هدف را سادهتر کند، ولی با این حال مشخص است که هنوز راه زیادی تا تغییر ساختارهای اقتصادی جهان باقی مانده است. در این میان نکته اینجاست که مردم فلسطین دیگر توانش را ندارند که تا این مدت طولانی صبر کنند.