خبرگزاری الجزیره در مطلبی درباره حمله روسیه به اوکراین، این حمله را قماری خطرناک از سوی ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه خوانده؛ و مدعی شده که نتایج حاصل از این اتفاق به خیلی چیزهای مختلف بستگی دارد- که برخی میتوانند باعث شوند تمام این عملیات در نهایت به ضرر خود پوتین تمام شود و البته برخی دیگر نیز به ولادیمیر پوتین هر آنچه را که از این حمله میخواسته، خواهند داد!
تحلیل الجزیره با اشاره به آغاز تهاجم روسیه به اوکراین آغاز میشود- که یک روز قبل از این عملیات حتی برای بسیاری از کارشناسان روسی نیز غیرقابل تصور به نظر میرسید، اما اکنون واقعیتی است که جهان باید آن را بپذیرد و کنار بیاید. واقعیتی که البته دو نوع نگاه مختلف به آن وجود دارد.
الجزیره عقیده دارد که در دنیا دو نوع نگاه در قبال بحران اوکراین وجود دارد. به باور نویسنده این مطلب در حالی که عدهای پوتین را در مقابله با ناتو محق میدانند و با او احساس همدلی دارند، ولی در عین حال از نظر عدهای حمله روسیه به اوکراین یک حرکت غیرمنطقی به نظر میرسد. یک جنایت علیه کشور همسایه که با هر متر و معیاری نقض قوانین بینالمللی قلمداد میشود و به این دلیل هم فصل تاریکی را در تاریخ روسیه رقم خواهد زد و هزینههایی به این کشور تحمیل خواهد کرد که شاید آنقدر سنگین باشند که نظر مردم را درباره رئیسجمهورشان تغییر داده و باعث تغییر دولت در انتخابات بعدی شود.
نویسنده در ادامه با اشاره به این که لفاظیهای کرملین در مورد اوکراین- که این کشور را ملت برادر مینامد- در غرب به شکل وسیعی مورد تمسخر قرار میگیرد، به ریشههای مشترک دو ملت اشاره کرده و بر این نکته مهم تاکید میکند که «با این حال واقعا شماری از روسها اوکراین را به شکل ملت برادر میشناسند و البته این امر نه به دلایل ایدئولوژیک، بلکه به این دلیل است که روسها و اوکراینیها تقریبا همه اقوام یا دوستانی در کشور مقابل دارند».
به عقیده نویسنده الجزیره؛ با این حال، حتی به رغم نزدیکی مردم روسیه و اوکراین، ولی باز هم پوتین برای اینکه مردم روسیه را در مورد این جنگ توجیه کند، کار دشواری خواهد داشت. این خبرگزاری با ذکر مثال اشغال کریمه- که هم تقریباً بدون خونریزی اتفاق افتاد و هم اینکه اکثریت مردم منطقه آشکارا با کسانی بود که از تغییر پرچم استقبال کردند- به این موضوع اشاره میکند که بحران اوکراین و اشغال کریمه شباهت چندانی با هم ندارند، و بنابراین روسها نباید خودشان را گول بزنند که مانند کریمه به راحتی از پس اوضاع برخواهند آمد. بلکه برخلاف زمانی که به کریمه حمله شد، امروز به نظر میرسد اوکراینیها آماده مبارزه واقعی و تمامعیار با روسیه هستند- که به معنای درگیریهای طولانیمدت و تلفات متعدد برای روسها خواهد بود.
در ادامه به تبعاتی که این حمله ممکن است برای روسیه به دنبال داشته باشد، اشاره شده است- که از آن میان میتوان به کاهش درآمدهای این کشور در اثر تحریمهای غرب اشاره کرد. الجزیره مینویسد که اندازه و دامنه این تبعات هر چهقدر بیشتر باشد، پوتین برای توجیه مردم روسیه در این مورد که این جنگ ارزش این تبعات را داشته، کار سختتری پیش رو خواهد داشت. به خصوص که به ادعای گزارشگران این خبرگزاری، از همان اولین روز آغاز درگیریها مخالفتهایی در میان مردم روسیه مشاهده شده- و بسیاری از مردم مسکو که در انتظار سقوط روبل جلوی ماشینهای خودپرداز ارزهای خارجی صف بسته بودند، دست به ابراز علنی این مخالفت زدهاند. الجزیره علاوه بر کاهش درآمد کشور و مردم، به انزوای جهانی روسها به عنوان دیگر پیامد احتمالی آغاز جنگ اوکراین اشاره کرده و افزوده که این انزوای اجتنابناپذیر نه تنها برای روشنفکران لیبرال، بلکه برای بخش بزرگی از نخبگان سیاسی و تجاری نیز یک کابوس عظیم خواهد بود.
الجزیره در ادامه شق دیگر ماجرا را هم مورد اشاره و بررسی قرار داده است. این که بر عکس شق اول ماجرا که به سقوط تقریبا محتوم پوتین منجر میشد، این ماجرا میتواند پایان دیگری نیز داشته باشد. مانند این پایان خوش- برای پوتین- که تقریبا تمام کسانی که ادعا میکردند پوتین در حمله به اوکراین غیرمنطقی و اشتباه عمل کرده، رسوا شده و خودشان را در قالب یک سری ایدهآلیست سادهلوح به دنیا بشناسانند؟ در حقیقت اگر اوکراین پس از چند روز کاملاً تسلیم شود و همزمان اقتصاد روسیه هم به راحتی از پس تحریمهای غرب برآید، آنوقت چه؟
پاسخ از دید نویسنده الجزیره سیاه و ناامیدکننده است: بله؛ اگر چنین شود، ما خود را در دنیایی تاریکتر و بسیار شومتر خواهیم یافت که در آن تهاجم و ظلم به عنوان پیشنیاز موفقیت در عرصه بینالمللی تلقی میشود.
در پایان این بخش میخوانیم که خیلی زود مشخص خواهد شد که حق با پوتین بود یا نه.
قمار زلنسکی
الجزیره در ادامه نوشته:
البته علاوه بر پوتین جواب این سوال نیز به زودی مشخص خواهد شد که ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین وقتی تصمیم گرفت زیر بار خواسته روسیه نرود، تا چه حد کار درست انجام داده است!
به هر حال در حالی که هنوز نمیدانیم پایان داستان چگونه خواهد بود، اما به وضوح میدانیم که نتایج شکست محتمل اوکراین بینهایت شدیدتر از پیشبینیهای روسیه خواهد بود. حداقل اینکه برای خود زلنسکی این شکست میتواند تبعات پرشماری به همراه داشته باشد. سیاستمداری که اگر چه در زمان اتخاذ تصمیم مقاومت در برابر پوتین با حمایت اوکراینیها مواجه شد، اما بعید نیست بعد از شکست، همین اوکراینیها رئیسجمهورشان را به عنوان یک کمدین سابق و یک سیاستمدار آماتور مورد مواخذه قرار دهند و بگویند که برای خودنمایی و نشان دادن خودش به عنوان یک سیاستمدار سرسخت دست به این ریسک بیحاصل و غیرقابل دفاع زده است. همچنین بعد از چند وقتی، زمانی که اسناد طبقهبندی شده در اختیار عموم قرار گرفت، متوجه خواهیم شد که متحدان غربی اوکراین چه نقشی در تصمیمگیری زلنسکی ایفا کردند.
در واقع در شرایطی که تنها زمان نشان خواهد داد که این درگیری چه چیزی برای پوتین و زلنسکی به ارمغان خواهد آورد، اما در عین حال درسهایی نیز وجود دارد که میتوان از رویدادهای بحران اوکراین آموخت.
رویکرد واشنگتن در قبال روسیه
اما از نگاه یادداشتنویس الجزیره؛ رویکرد و تصمیمات آمریکا در قبال روسیه هم جای دفاع نگذاشته است. مثلا گسترش ناتو و اتحادیه اروپا به سمت مرزهای روسیه، یا سیاست منزوی کردن روسیه در میان نزدیکترین همسایگانش- که حالا دیگر به اردوگاه غرب متمایل شده بودند. آیا این سیاستها عاقلانه بود؟ درست است که این سیاستها با هدف جلوگیری از شکلگیری یک قدرت دیگر از جنس اتحاد جماهیر شوروی اتخاذ شده بود اما آیا این هدف حاصل آمد؟ آیا به جای وانمودن روسیه به عنوان یک قدرت روبهزوال، ادغام این کشور در غرب- زمانی که روسیه خود آماده این کار بود- بهتر و عاقلانهتر نبود؟