خبرگزاری الجزیره در مطلبی به قلم ماکسیم اسکریپچنکو رئیس مرکز گفتگوی ترانسآتلانتیک نوشته است: آیا چین از جنگ روسیه در اوکراین خسته شده [و به زودی روسیه را تنها خواهد گذاشت]؟ نشانههای زیادی وجود دارد که نشان میدهد پکن به احتمال زیاد درگیر تردیدهای بزرگی درباره احتمال درگیری و حضور عمیقتر در جنگ روسیه و اوکراین است.
به گزارش خبرگزاری الجزیره؛ در سومین سال جنگ روسیه در اوکراین، چین تلاش سختی دارد تا بتواند تعادل ظریف خود را در این جنگ حفظ کند. به عبارت بهتر در سومین سال جنگ، هزینههای فزاینده و پیامدهای آن برای منافع جهانی چین، موضع پکن مبنی بر حفظ ابهام استراتژیک خود را- که نه حمله مسکو را محکوم کرده و نه این که با ارائه حمایت آشکار نظامی در جبهه روسیه ایستاده- مورد سوال و آزمایش قرار داده است.
در ظاهر، دنیا چین را به عنوان یکی از برندگان اصلی جنگ میبیند که تحولات سیاسی و نظامی بیشتر به نفع این کشور تمام شده است. این کشور با خرید انرژی ارزان با تخفیفهای بسیار از روسیه، هم انبارهای ذخیره انرژی خود را پر کرده و هم این که وانمود کرده که در بحبوحه تحریمهای غرب، یک مسیر حیاتی اقتصادی برای کرملین فراهم کرده است. علاوه بر این، کاهش ذخایر تسلیحاتی ایالات متحده و ناتو در جریان جنگ باعث شده است بسیاری استدلال کنند که طولانیتر شدن این جنگ میتواند باعث برتری استراتژیک ارتش چین نسبت به رقبای خود شود- که در این سه سال در تلاش برای حمایت از اوکراین، زرادخانههای خود را به آتش کشیدهاند. با این حال، تقویت نظامی اروپا- که در جریان جنگ تحریک شده- میتواند چالشی مهم برای هر گونه جاهطلبی نظامی چین باشد. در واقع دینامیک موجود نشان میدهد که ادامه جنگ در اروپا برخلاف برخی تفاسیر میتواند مورد علاقه و البته شاید هم به نفع پکن نباشد.
نشانههای فزایندهای وجود دارد که نشان میدهد پکن ممکن است نسبت به ورود عمیقتر به درگیری دچار تردید و سردرگمی شود. در واقع تلاشهای دیپلماتیک اخیر لی هوی نماینده ویژه چین موسوم به دیپلماسی شاتل، سوالات و تردیدهایی را در مورد این احتمال به وجود آورده است- که آیا پکن واقعاً خواهان یک جنگ طولانی و بر هم زدن نظم فعلی جهانی است که خود از این نظم سود فراوانی برده است؟!
توقعات چین برای پیروزی سریع روسیه که احتمالاً تحت تأثیر دیدارهایی ایجاد شده بود که پیش از آغاز حمله نظامی روسیه بین پوتین و شی به وقوع پیوسته بود، نشاندهنده الگوی تهاجم از پیش هماهنگشده است. برخورد آنها قبل از حمله به اوکراین در سال ۲۰۲۲، یکبار در المپیک زمستانی پکن و قبل از اشغال کریمه در سال ۲۰۱۴ و یک بار هم در المپیک زمستانی سوچی روی داده بود- که حاکی از تقویت پیشبینیشده روابط چین و روسیه است. این وضعیت سوالاتی را در مورد نتایج مورد انتظار چین از این تهاجمات ایجاد میکند، نتایجی که بیش از این که ناشی از پیشبینی چینیها باشد، احتمالاً حاصل وعدههای پوتین بود- که تاکنون محقق نشده است.
این اشتباه محاسباتی پکن را مجبور کرده است که با واقعیت غمانگیز جنگ دست و پنجه نرم کند. در واقع جنگ اینبار به جای نشان دادن اینکه یک ابرقدرت چگونه به راحتی میتواند همسایه کوچکتر را تحت سلطه خود درآورد، خطرات، هزینهها و پتانسیل اشتباه محاسباتی فاجعهبار آن را آشکار کرده است.
چین در این میان از نظر عوامل اقتصادی نیز تحت فشار قرار گرفته است. اگرچه پکن از صادرات انرژی روسیه سود میبرد، اما شاهد اختلال در منافع تجاری جهانی خود نیز بوده- که البته این اختلال به دلیل تحریمها، شوکهای زنجیره تامین، تهدید مسیرهای کشتیرانی و بیثباتی در بازارهای کلیدی پیش آمده است.
مهمتر از همه، نشانههای اخیر حاکی از این است که چین در حال محاسبه دوباره مواضع خودش است. اولین تماس شی با ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهور اوکراین سال گذشته در چنین روزهایی یک چرخش شگفتانگیز بود. در ادامه هم ورود پکن به عنوان خریدار غلات اوکراین تاکیدی بر منافع تجاری عملگرایانه این کشور بود.
این واقعیتها شروع به شکل دادن به لفاظیها و اقدامات چین کرده است. سفر دیپلماتیک لی هوی و درخواستهای مکرر پکن برای آتشبس و انجام مذاکرات میتواند تصدیقی ضمنی بر این موضوع باشد که جنگ از مسیر مورد انتظار خود منحرف شده و دیگر با منافع چین همسو نیست…